η στεφανιαία νόσος αποτελεί από πλευράς νοσηρότητας και θνησιμότητας, τη σημαντικότερη εκ των καρδιοαγγειακών νοσημάτων. Ο κύριος παθοφυσιολογικός μηχανισμός της στεφανιαίας νόσου, η αθηροσκλήρωση, φαίνεται πως δεν είναι μια νέα ασθένεια. Μελέτες σε μούμιες της Αρχαίας Αιγύπτου αποκάλυψαν ότι η αθηροσκλήρωση ήταν παρούσα, σε ορισμένα τουλάχιστον άτομα, κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Φαραώ. Επίσης, ο Ιπποκράτης είχε πιθανώς περιγράψει πρώτος το στεφανιαίο αιφνίδιο θάνατο στους αφορισμούς τους: “τα άτομα που είναι παχύσαρκα πεθαίνουν ξαφνικά, πιο συχνά από εκείνα που είναι λεπτά.
Αν και το στεφανιαίο σύνδρομο φαίνεται πως είναι μια αρχαία διαταραχή και παρ’ όλη την αλματώδη πρόοδο της γνώσης στον τομέα της υγείας κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, στην αυγή του 21ου αιώνα τα επιδημιολογικά δεδομένα αναφορικά με τον επιπολασμό της στεφανιαίας νόσου είναι δραματικά και καταδεικνύουν μια λογαριθμική αύξηση των ατόμων που πλήττονται από αυτήν τη νόσο, καθώς παραμένει η κύρια αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες και προβλέπεται πως η στατιστική αυτή θα διευρυνθεί και σε παγκόσμιο επίπεδο τις ερχόμενες δεκαετίες.
Η σχέση της διατροφής με τις καρδιοαγγειακές νόσους μελετάται για πάνω από έναν αιώνα τώρα. Οι μελέτες έδειξαν, πως η υιοθέτηση ενός υγιεινού διατροφικού προτύπου, όπως είναι το Μεσογειακό Διατροφικό Πρότυπο, ασκεί ευεργετικό ρόλο όσον αφορά την ανάπτυξη της στεφανιαίας νόσου. Η φυσική δραστηριότητα επίσης επιτελεί έναν ευρέως αναγνωρισμένο ευεργετικό ρόλο όσον αφορά την πρωτογενή αλλά και τη δευτερογενή πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, όπως προκύπτει από τις σχετικές μελέτες.
Η στεφανιαία νόσος είναι μια χρόνια παθολογική κατάσταση που εξελίσσεται διαρκώς και θεωρείται πως έχει πολυπαραγοντική υπόσταση. Οι παράγοντες κινδύνου που συνηγορούν στην εκδήλωση του στεφανιαίου συνδρόμου έχουν κατηγοριοποιηθεί κατά καιρούς με πολλούς τρόπους, με έναν εξ αυτών να είναι η διάκριση τους σε τροποποιήσιμους και μη παράγοντες κινδύνου, ο οποίος φαίνεται από τις σχετικές μελέτες πως είναι ευρέως χρησιμοποιούμενος. Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής:
(α) Ηλικία (Ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο αυξάνει, ανεξαρτήτως φύλου, με την πάροδο της ηλικίας)
(β) Γενετικοί παράγοντες (Τα σημερινά δεδομένα φαίνεται να δείχνουν την πιθανότητα πως ένας μεγάλος αριθμός ατόμων βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου, επειδή φέρει πολλές γενετικές παραλλαγές που προδιαθέτουν για ανάπτυξη στεφανιαίου κινδύνου)
(γ) Φύλο (Στην ηλικιακή ομάδα των μεσηλίκων, η στεφανιαία νόσος είναι 2 έως 5 φορές πιο συχνή στους άνδρες από τι στις γυναίκες ενώ η αναλογία διαφέρει μεταξύ των πληθυσμών. Η πιο ευρέως αποδεκτή εξήγηση για τη διαφορά αυτή είναι η προστατευτική δράση των οιστρογόνων για τις γυναίκες)
(δ) Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου (To οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου αποτελεί ένα ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα για μελλοντικά συμβάντα στεφανιαίας νόσου σε απόγονους μέσης ηλικίας)
Από την άλλη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου, δηλαδή παράγοντες στους όποιους μπορούμε να επέμβουμε και να τους τροποποιήσουμε, είναι οι ακόλουθοι:
(α) Σακχαρώδης διαβήτης
(β) Κάπνισμα
(γ) Αρτηριακή υπέρταση
(δ) Παχυσαρκία
(ε) Δυσλιπιδαιμίες
(στ) Φυσική αδράνεια
Σε επίπεδο πρόληψης λοιπόν και εφόσον θέλουμε να διαχειριστούμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία της καρδιάς μας, συστήνεται η υιοθέτηση υγιεινού προτύπου διατροφής (με σημαντικότερο όλων το Μεσογειακό Διατροφικό Πρότυπο) και τρόπου ζωής. Η διατροφή μας γενικά πρέπει να περιέχει τροφές από όλες τις ομάδες τροφίμων. Πιο αναλυτικά:
- ΛΑΧΑΝΙΚΑ
- Συνοδεύστε το γεύμα σας με τουλάχιστον 3-4 φλιτζάνια λαχανικών. Προτιμήστε συνδυασμούς λαχανικών εποχής με ποικιλία χρωμάτων
- Προτιμήστε όλα τα φρέσκα ή κατεψυγμένα λαχανικά
- Αποφύγετε τα τηγανητά (π.χ. τηγανητά κολοκυθάκια)
- Tα λαδερά μπορούν να αποτελούν το κύριο σας γεύμα 1-3 φορές την εβδομάδα
- ΦΡΟΥΤΑ Καταναλώστε απαραίτητα 1-2 φρούτα καθημερινά
- Προτιμήστε ολόκληρα φρέσκα φρούτα αντί χυμών, αποξηραμένα φρούτα και κομπόστες χωρίς ζάχαρη
- ΓΑΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑΟΥΡΤΙ Προτιμήστε τα γαλακτοκομικά με 1-2% λιπαρά (1-2 μερίδες την ημέρα). Αποφύγετε τα πλήρη γαλακτοκομικά
- ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΑΥΓΑ: Προτιμήστε τα χαμηλά σε λιπαρά τυριά (<15%) π.χ. cottage, ανθότυρο, άλιπη και άναλη μυζήθρα, Τρικαλινό light, Fina, Milner, Dirollo, Νουνού με 11% λιπαρά κλπ. Αποφύγετε την αθρόα αυγών (έως 2 κρόκους την εβδομάδα). Προτιμήστε τα ασπράδια
- ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ/ ΑΜΥΛΟ/ΌΣΠΡΙΑ
- Αποφύγετε τους απλούς υδατάνθρακες (ζάχαρη, μέλι) και τα γλυκά
- Προτιμήστε ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά, καλαμπόκι, ρύζι, πατάτες τα οποία να είναι ολικής άλεσης
- Αποφύγετε αρτοσκευάσματα που περιέχουν αυγά, βούτυρο και αλάτι (π.χ. κράκερ, κρουασάν) και τις τηγανητές πατάτες
- Καταναλώνετε όσπρια τουλάχιστον 2-3 φορές την εβδομάδα
- ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΨΑΡΙ
- Προτιμήσετε λιπαρά ψάρια 2-3 φορές την εβδομάδα (πχ σαρδέλες, σολομό, τόνο)
- Προτιμήστε πουλερικά χωρίς πέτσα 1-2 φορές την εβδομάδα
- Αποφύγετε τη συχνή κατανάλωση κόκκινων κρεάτων (μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, κατσίκι). Μπορείτε να καταναλώνετε 1 μερίδα κάθε 15 μέρες
- Αποφύγετε εντόσθια, αλλαντικά, λουκάνικα, λιπαρά μέρη κρεάτων, τηγανητά ψάρια και κρέατα
- ΛΙΠΗ
- Προτιμήσετε ωμό ελαιόλαδο 2-3 κουταλιές της σούπας την ημέρα για το φαγητό και τη σαλάτα
- Αποφύγετε το βούτυρο, μαργαρίνη, μαγιονέζα, κρέμα γάλακτος και ζωικά λίπη. Σε αντικατάσταση αυτών αν θέλετε μπορείτε να χρησιμοποιείτε μαργαρίνη τύπου becel pro-activ, benecol
- Συστήνεται κατανάλωση ανάλατων και άψητων ξηρών καρπών (πχ καρύδια, ωμά και ανάλατα αμύγδαλα ή φουντούκια κλπ) και ταχινιού πάντα με μέτρο
- ΑΛΚΟΟΛ σε περίπτωση που ήδη καταναλώνετε αλκοόλ, συστήνεται ο περιορισμός σε 1 μερίδα για τις γυναίκες και 2 μερίδες για τους άντρες / μέρα ( 1 μερίδα = 1 ποτηράκι κρασί, 1 ποτήρι μπύρα ή ένα ποτό). Σε περίπτωση υπερτριγλυκεριδαιμίας απαγορεύεται το αλκοόλ
- ΓΛΥΚΑ
- Αποφύγετε τα σύνθετα γλυκά (πχ πάστες, σουφλέ)
- Προτιμήστε με μέτρο γλυκά του κουταλιού, χαλβά από ταχίνι, γρανίτες, ζελέ, παστέλι, λουκούμι, βανίλια, μουστοκούλουρα
- Σε περίπτωση υπερτριγλυκεριδαιμίας καλό είναι να αποφεύγονται όλα τα παραπάνω
- ΑΛΑΤΙ Συστήνεται ο περιορισμός της χρήσης του επιτραπέζιου αλατιού. Προσοχή πρέπει να δίνεται επίσης στα τρόφιμα που είναι πλούσια σε αλάτι όπως οι ελιές, οι αλατισμένοι ξηροί καρποί, τα παστά, τα αλμυρά τυριά, τα καπνιστά, τα αλλαντικά
Τα οφέλη που προκύπτουν για την υγεία μας από την προσκόλληση στο Μεσογειακό Διατροφικό Πρότυπο δεν περιορίζονται στην πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη των καρδιοαγγειακών νοσημάτων, όπως αυτά προκύπτουν από μελέτες. Οι στεφανιαίοι ασθενείς που υιοθετούν τη μεσογειακή διατροφή σε μεγάλο βαθμό, είναι πιο πιθανό να βιώσουν το στεφανιαίο συμβάν σε ηπιότερη μορφή και μεταξύ των ασθενών με έμφραγμα του μυοκαρδίου, οι ασθενείς με τη μεγαλύτερη προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή φαίνεται να αντιμετωπίζουν λιγότερο σοβαρή βλάβη της καρδιάς. Με άλλα λόγια, η προσκόλληση στο μεσογειακό διατροφικό πρότυπο φαίνεται πως μπορεί να έχει και ευεργετική επίδραση όσον αφορά τη σοβαρότητα των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων αλλά και βραχυπρόθεσμη προγνωστική ικανότητα σε έναν ελεύθερα διατρεφόμενο πληθυσμό.
Πρόσφατα σχόλια